WOPR na terenach Suwałk i suwalszczyzny
Rozwój turystyki pod koniec lat 50- tych sprawił, że jeziora naszego regionu odwiedzało coraz więcej wczasowiczów nie zawsze zdających sprawę z zagrożeń występujących podczas beztroskich kąpieli i nieumiejętnego korzystania ze sprzętu pływającego. Dla wielu z nich były to ostatnie w życiu wakacje. Stały wzrost liczby wypadków utonięć nie dawał spokoju wielu miejscowym wodnikom, którzy zastanawiali się jak istniejącej sytuacji zaradzić.
W 1960 r. z inicjatywy Zygmunta Kowalika (Przewodniczącego Powiatowego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki w Augustowie) powstała pierwsza w kraju grupa, która za główny cel działania postawiła sobie zadanie poprawy bezpieczeństwa i ratowania tonących na jeziorach augustowskich. Otrzymany od GOPR w Zakopanem statut przekształcili do potrzeb działalności na wodzie i przyjęli nazwę „Koło Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratowniczego w Augustowie”. Założycielami i pierwszymi członkami WOPR w Augustowie byli: Jerzy Bekierski, Piotr Klekotko, Zygmunt Kowalik, Mieczysław Halicki, Marian Kasjanowicz, Zdzisław Lasiota, Mieczysław Łopata, Włodzimierz Piechocki, Stanisław Skórzewski, Kazimierz Murawski i Kazimierz Orzechowski. Większość z nich pierwsze uprawnienia ratowników uzyskała na kursach organizowanych przez PZP i PCK w Warszawie i Sopocie a prowadzone m.in. przez najwybitniejszego wykładowcę ratownictwa wodnego- Mieczysława Witkowskiego.
Podobne grupy powstawały kolejno na terenie województw: poznańskiego, warszawskiego, katowickiego, olsztyńskiego i innych, głównie za sprawą redaktora „Sztandaru Młodych”- Tadeusza Olszańskiego, który propagował ideę powołania ogólnopolskiej organizacji zajmującej się działalnością ratowniczą na wodach.
11 kwietnia 1962 r. zarządzeniem nr 74 Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki powołane zostało Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.
Na terenie dawnego województwa suwalskiego powstawały kolejne drużyny WOPR w Mikołajkach, Giżycku, Ełku i Suwałkach, działające na sprzęcie własnym lub użyczonym przez inne instytucje.
W dniach 6-7 listopada 1965 r. w Poznaniu podczas I Sejmiku WOPR wybrano władze centralne tj. dwunastoosobową Komendę Główną WOPR, której Komendantem Głównym został Wojciech Płóciennik, a jednym z członków Włodzimierz Piechocki z Augustowa.
Kolejne lata przyniosły dalszy rozwój organizacji i stały wzrost liczby członków. Północny rejon województwa białostockiego i wschodni olsztyńskiego, ze względu na ilość i wielkość jezior cieszą się szczególną popularnością wśród turystów i należą do najbardziej zagrożonych wypadkami utonięć w kraju. Powstawały kolejne drużyny WOPR, do których trafiały pierwsze łodzie kupowane ze środków PKKFiT- ów. Obchody 10-lecia WOPR w Augustowie zaszczycił swoją obecnością Sekretarz Generalny WOPR Wojciech Płóciennik. W tym czasie augustowska organizacja liczy 74 członków i 5 drużyn. Na początku lat 70 – tych powstają pierwsze samodzielne jednostki wojewódzkie WOPR posiadające osobowość prawną, w Szczecinie i Białymstoku a następnie w Rzeszowie, Olsztynie i pozostałych.
Nowy podział administracyjny kraju w 1975 r. postawił przed ratownikami z terenu utworzonego województwa suwalskiego bardzo trudne zadanie zabezpieczenia 25 % powierzchni ogółu śródlądowych wód powierzchniowych w kraju i utworzenie Województwa WOPR, które miało koordynować działalność ratowników i drużyn w województwie. 11 czerwca 1976 r. na wniosek zebrania założycielskiego wpisano do rejestru stowarzyszeń i związków Urzędu Wojewódzkiego w Suwałkach pod nr 42/I/76 WOJEWÓDZKIE OCHOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE W SUWAŁKACH.
Do składu pierwszego ZW WOPR w Suwałkach wybrani zostali: Ryszard Fornalczyk- Prezes, Wojciech Majewski- Wiceprezes, Wacław Zaniewski- Sekretarz, Marian Cichosz- Skarbnik oraz członkowie: Jerzy Bankierski, Marian Ciesielski, Lech Bałachowski, Jerzy Drogowski, Władysław Kamiński, Romuald Knajdek, Józef Konopko, Józef Klimko, Stanisław Lesiecki, Alfred Puchalski, Grzegorz Puszko, Eugeniusz Skrocki, Stanisław Skórzewski, Wenacjusz Sowa, Michał Szeretucha, Andrzej Szuperski i Zdzisław Wiśniewski.
Istniejące do czasu reorganizacji Oddziały Powiatowe WOPR zostały przekształcone w Oddziały Rejonowe WOPR w Augustowie, Ełku, Giżycku, mikołajkach, Olecku, Piszu, Suwałkach i Węgorzewie. W 1977 r. utworzono nowe Oddziały WOPR w Gołdapi i Sejnach.
Na początku 1977 r. wojewódzkie WOPR dysponowało dwudziestoma łodziami przekazanymi po reorganizacji województw przez Wojewódzkie WOPR- y w Białymstoku i Olsztynie. Dzięki przekazaniu przez Zarząd główny WOPR zakupionych we środków GKKFiT i Centrali PZU 35 łodzi, na koniec 1977 r. drużyny dysponowały 55 jednostkami pływającymi.
11 grudnia 1977 r. II Zjazd Wojewódzkiego WOPR w Suwałkach wybrał nowy Zarząd Wojewódzkiego WOPR, którego Prezesem został Wacław Rudzki, a Wiceprezesami Jan Kwiatkowski i Jan Cichucki. Urzędującym Sekretarzem ponownie wybrano Jana Walulika, pełniącego obowiązki szefa Biura ZW WOPR od września 1976 r. Członkami ZW WOPR zostali wybrani: Romuald Knajdek, Zygmunt Kowalik, Antoni Iliński, Władysław Kamiński, Józef Klimko, Witold Olędzki, Grzegorz Puszko, Bolesław Pietkiewicz, Zdzisław Preniasz, Karol Romanowicz, Alfred Smyk, Michał Szeretucha, Jan Sznajder, Andrzej Szuperski i Eugeniusz Skrodzki.
Rocznie przybywało ponad 100 wyszkolonych na prowadzonych w różnych rejonach województwa kursach ratowników. Organizacja zasilana jest kolejnymi dostawami łodzi i silników. Zarząd Główny WOPR pomaga w zabezpieczeniu jeziora Śniardwy kierując do Mikołajek statek ratowniczy „KONCHA” z etatową załogą. W Okartowie powstaje Stacja Ratownictwa WOPR organizowana przez ratowników z województwa opolskiego, kierowana przez Andrzeja Chudzickiego. Ratownicy z województwa suwalskiego odnoszą sukcesy w pływaniu i sportach wodnych. Tomasz Szygiel, Tadeusz Chmielewski i Jarosław Wojnowski podczas ogólnopolskich zawodów w sportach wodnych w Poznaniu w 1978 r. wygrywają konkurencje kajakowe, wioślarskie i zajmują czołowe miejsca w konkurencjach pływackich. Lesław Jerzak i Jerzy Krysztop wygrywają a Grzegorz Szostak i Władysław Sudnik zajmują 3 miejsce w regatach sprawnościowych łodzi ratowniczych o „Puchar Merkurego”. Ratownicy z Olecka kilkakrotnie wygrywają Mistrzostwa Polski w Wieloboju Morskim. Organizowane są wojewódzkie konkursy szkół podstawowych pn. „Pływaj razem z nami”, których finały odbywają się w Mikołajkach.
10 października 1981 r. III Zjazd Wojewódzkiego WOPR funkcję Prezesa powierza Henrykowi Rowińskiemu, a Wiceprezesów Władysławowi Kamińskiemu i Antoniemu Ilińskiemu. Przewodniczącym Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej zostaje wybrany Marian Nieszczerzewski a zastępcą Franciszek Karwowski. Od 1.09.1981 r. do 14.05.83 r. pracą biura ZW WOPR kierował Wiceprezes Antoni Iliński.
Oddział WOPR w Augustowie w sierpniu 1981 r. zorganizował na jeziorze Necko I Maraton Pływacki o Puchar Pierwszej w Kraju Drużyny WOPR, który stał się cykliczną imprezą. Na Wigrach ZW WOPR organizował kolejne maratony o „Błękitną wstęgę jeziora Wigry”, w których startowało wielu znanych pływaków, m.in. olimpijczyk i mistrz świata w ratownictwie wodnym- Jacek Krawczyk. Kapitan statku ratowniczego KONCHA, starszy ratownik Władysław Kamiński został uhonorowany przez słuchaczy „Lata z radiem” tytułem „Ratownik roku”. Od 1.05.1984 r. zarząd powierzył funkcję szefa biura ZW WOPR Tadeuszowi Chmielewskiemu- członkowi Prezydium ZW WOPR. Uaktualniono ewidencję członków Wojewódzkiego WOPR skreślając 777 osób za brak działalności i zaleganie z opłacaniem składek przez kilka lat. Dokonano też weryfikacji zarejestrowanych drużyn, oceniając ich działalność w ostatnich latach. Po utrzymaniu z Urzędu Wojewódzkiego etatów i funduszu płac dla sterników kutrów, jesienią 1984 r. Zarząd Główny WOPR zakupił w stoczni Conrada i przekazał kuter ratowniczy DEMON, który trafił do Giżycka. W 1985 r. otrzymali kolejne 2 kutry: FANTOM dla Oddziału w Węgorzewie i GOLIAT dla Ośrodka AWF w Pięknej Górze koło Giżycka. Sternikami kutrów zostali Grzegorz Pająk z Giżycka, Roman Biszko z Węgorzewa i dr Kazimierz Vyśata z AWF Warszawa. Dyżury kutrów na jeziorach mazurskich w znacznym stopniu poprawiły stan bezpieczeństwa i umożliwiły szybkie i skuteczne prowadzenie akcji ratowniczych podczas trudnych warunków atmosferycznych.
Na koniec 1986 r. Wojewódzki WOPR liczył 1.113 członków. Posiadał 65 drużyn WOPR, 91 łodzi ratowniczych w tym 3 kutry i 85 łodzi motorowych.
Powstaje inicjatywa budowy stałych baz ratowniczych w Giżycku i nad Mamrami, które połączone siecią radiową ze sobą i już istniejącymi w Mikołajkach i Okartowie, pozwoliłyby na prawidłowe i skuteczniejsze zabezpieczenie szlaku wielkich jezior. Poparcie władz lokalnych i wojewódzkich oraz przyznanie środków inwestycyjnych na budowę i zapewnienie funduszu płac dla 4 etatowych ratowników obsługi obiektów z chwilą ich uruchomienia, pozwala na zakup jesienią 1987 r. elementów dwóch domów C- 35.
Drużyny WOPR uczestniczą w konkursach „Ratujemy tonących” zajmując kilkukrotnie czołowe miejsca w kraju i tytuły „Wzorowa drużyna WOPR”. Do najaktywniejszych należą: drużyna przy Urzędzie Gminy w Szypliszkach, drużyna przy OWiSW w Ogonkach, drużyna przy MOSiR w Olecku, drużyna przy RUSW w Augustowie, drużyna przy Klubie Płetwonurków PŁETWAL w Giżycku, drużyna przy „BUDOPOL- U” W Piszu, przy PTTK w Augustowie, przy ZO WOPR w Mikołajkach. Instruktor ratownictwa WOPR Jan Walulik uhonorowany został tytułem „Ratownik roku 1986” przez słuchaczy „Lata z radiem”. Drużyna przy OWiSW za wzorową działalność zostaje nagrodzony przez ZG WOPR nową łodzią „Albatros” z silnikiem stacjonarnym, a drużyna przy RUSW w Augustowie łodzią „Malibu”.
Wiosną 1988 r. po uzyskaniu lokalizacji, rozpoczęto budowę stanicy WOPR w Trygorcie nad jeziorem Mamry. Z powodu ciągłych zmian lokalizacji w Giżycku i braku porozumienia, ZW WOPR podjął decyzję o budowie drugiego obiektu nad jez. Wigry i po uzyskaniu akceptacji lokalizacji rozpoczęto budowę. Ogromny wkład pracy społecznej przy realizacji obu inwestycji wnieśli członkowie Oddziałów WOPR w Węgorzewie i Suwałkach. 29 czerwca 1991 r. na Dzień Ratownika, Ośrodek Szkoleniowy WOPR w Starym Folwarku był gotowy do przyjęcia pierwszego turnusu stacjonarnego kursu ratowników, który rozpoczął się 2 lipca. Nasilający się kryzys gospodarczy i brak kolejnych rat inwestycyjnych uniemożliwia zakończenie budowy w Trygorcie.
Symboliczna dotacja z Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Wojewódzkiego zmusza do ograniczenia pracy drużyn i uniemożliwia prowadzenie skutecznej działalności. ZW WOPR zmuszony jest na początku 1992 r. do wypowiedzenia umów o pracę sternikom kutrów i pracownikom biura ZW WOPR. Brakuje pieniędzy na remonty sprzętu, paliwo, ubezpieczenie sprzętu, itp. Część drużyn i członków WOPR nie mając podstawowych warunków do pracy społecznej, zawiesza działalność. Wzrasta liczba wypadków utonięć na terenie województwa.
W 1999 roku zostaje powołane Suwalskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe jako pełnoprawna samodzielna jednostka z osobowością prawną. Prezesem zostaje Tadeusz Chmielewski. WOPR prowadzi działalność w zakresie szkolenia i doszkalania ratowników, szerokiej profilaktyki skierowanej głównie do dzieci i młodzieży, współpracy z administratorami kąpielisk i pływalni w celu poprawy bezpieczeństwa na tych obiektach, profesjonalnego zabezpieczenia imprez organizowanych na wodach oraz organizacji dyżurów drużyn WOPR na akwenach szczególnie popularnych wśród turystów i mieszkańców naszego regionu. Lata 1999-2004 to rozwój współpracy z instytucjami i służbami ale też ciągłe zabiegi o środki finansowe na poprawę jakości i ilości sprzętu niezbędnego do działalności WOPR.
W 2005 roku Biuro Suwalskiego WOPR przeniesiono do nowego budynku Ośrodka Żeglarskiego OSiR, utworzona też zostaje strona internetowa Suwalskiego WOPR. Powiększa się i unowocześnia baza sprzętowa. W 2006 roku po raz pierwszy na okres sezonu uruchomiono w bazie alarmowej w Starym Folwarku całodzienne dyżury etatowego ratownika koordynatora pełniącego dyżur pod telefonem ratunkowym 601 100 100. Od 2005 roku ratownicy Suwalskiego WOPR zabezpieczają mistrzostwa świata łodzi wytrzymałościowych „Necko Endurance”. Każdy kolejny rok to również szkolenie nowych ratowników, szkolenia motorowodne i działania prewencyjne w szkołach i przy okazji wydarzeń plenerowych na terenie Suwałk i okolicznych miejscowości.
Ustawa z sierpnia 2011r. o bezpieczeństwie osób przebywających na terenach wodnych wymusiła uzyskanie od 2014 roku zgody Ministra Spraw Wewnętrznych na wykonywanie ratownictwa wodnego. Do 2012 WOPR posiadała uprzywilejowaną pozycję w ratownictwie, należąc – wraz z GOPR i TOPR – do trzech wyróżnionych specjalistycznych organizacji ratowniczych – Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 roku o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (obowiązująca od 1 stycznia 2012) zrównała w prawie wszystkie podmioty wykonujące zadania w zakresie ratownictwa wodnego. Warunkiem koniecznym było uzyskanie zgody MSW/MSWiA. Podjęte przez Zarząd Suwalskiego WOPR działania w celu uzyskania w/w zgody zakończyły się sukcesem.
Stopnie w WOPR
Stopnie ratownicze WOPR zostały sklasyfikowane w Uchwale nr 5/6/09 Prezydium Zarządu Głównego Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego z dnia 5 grudnia 2009 roku w sprawie stopni ratowników i instruktorów WOPR. Po wejściu w życie w 2012 roku ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych jest tylko jedno obowiązujące uprawnienie – Ratownik wodny, które zastąpiło wszystkie dotychczasowe uprawnienia z zakresu ratownictwa wodnego, jednakże Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe zachowało nadal swoje dotychczasowe stopnie, które od tej pory należy traktować jako wewnętrzną hierarchię organizacji (potwierdzenie zachowania tychże stopni można znaleźć m.in. w uchwale ZG WOPR z dnia 28 marca 2015 r.).
Ochotnicze
- Młodszy ratownik WOPR – uprawniony był od 12 roku życia do pracy na kąpieliskach, pływalniach krytych i odkrytych, pod nadzorem ratownika zawodowego. Nie uprawnia do pracy w charakterze zarobkowym.
- Ratownik WOPR – uprawniony był od 16 roku życia do pracy na kąpieliskach, pływalniach otwartych i krytych, podczas imprez na wodach, koloniach i obozach młodzieżowych, pod nadzorem ratownika starszego stopniem. Uprawniony do prowadzenia szkoleń podstawowych dla członków WOPR.
Zawodowe
- Ratownik wodny pływalni – uprawniony był do samodzielnej pracy i kierowania zespołem ratowników na pływalniach otwartych i krytych.
- Ratownik wodny śródlądowy – uprawniony był do samodzielnej pracy i kierowania zespołem ratowników na kąpieliskach śródlądowych.
- Ratownik wodny morski – uprawniony był do samodzielnej pracy i kierowania zespołem ratowników na kąpieliskach morskich.
- Starszy ratownik wodny – najwyższy stopień ratowniczy. Obligatoryjnie posiada wszystkie stopnie zawodowe (RWP, RWS, RWM).
Instruktorskie
- Młodszy Instruktor WOPR – uprawniony był do pracy w ratownictwie oraz do asystowania przy prowadzeniu kursów szkoleniowych do stopnia Ratownika WOPR włącznie.
- Instruktor WOPR – wymagany stopień ratowniczy Starszego Ratownika WOPR. Uprawniony był do pracy w ratownictwie oraz do prowadzenia kursów szkoleniowych do stopnia Starszego Ratownika WOPR włącznie.
- Instruktor-Wykładowca WOPR – uprawniony był do pracy w ratownictwie oraz do prowadzenia kursów szkoleniowych wszystkich stopni.
Stopnie zawodowe w ratownictwie wodnym określone przez Ministra Spraw Wewnętrznych
Obowiązuje od 2012 roku.
- Ratownik wodny – rozumie się przez to osobę posiadającą wiedzę i umiejętności z zakresu ratownictwa i technik pływackich oraz inne kwalifikacje przydatne w ratownictwie wodnym i spełniającą wymagania określone w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym, zatrudnioną lub pełniącą służbę w podmiocie uprawnionym do wykonywania ratownictwa wodnego lub będącą członkiem tego podmiotu;
- Instruktor ratownictwa wodnego – osoba (Ratownik wodny) posiadająca uprawnienia do prowadzenia, szkoleń i egzaminowania.
Nieustanny rozwój
Suwalskie WOPR przez szereg lat uczestniczy w projektach i kampaniach mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa na akwenach zarówno w okresie letnim ale także zimowym. Podejmuje wiele inicjatyw na rzecz rozwoju organizacji, poprawy skuteczności działania i wdrażania nowych form pracy. Ciągle też pracuje nad współpracą z Urzędem Miejskim w Suwałkach, Komendą Miejską Policji, Komendą Straży Pożarnej, Ministerstwem Spraw Wewnętrznych, Wojewodą Podlaskim, Marszałkiem Województwa Podlaskiego oraz innymi instytucjami. Realizuje zadania z zakresu organizowania pomocy oraz ratowania osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia na obszarach wodnych poprzez zapewnianie gotowości ratowniczej i organizację działalności ratowniczej.
Cele i marzenia
Celem na dalsze lata działalności Suwalskiego WOPR jest utrzymanie bardzo dobrego stanu bezpieczeństwa na akwenach będących w rejonie swego działania. Dużym problemem jest sprzęt pływający, który jak mówi prezes Suwalskiego WOPR lata świetności ma już za sobą. Biorąc pod uwagę, że życie ludzkie jest bezcenne pozostaje mieć nadzieję, że w kolejnych latach pojawią się środki na wymianę zużytej floty a wśród nowej floty na Wigrach pojawi się piękna pomarańczowa łódź kabinowa z logo Suwalskiego WOPR i wiele innych nowoczesnych łodzi.
Zapraszamy do obejrzenia wywiadu z Prezesem Suwalskiego WOPR panem Mirosławem Zajko.
https://www.youtube.com/watch?v=qJqnXQ_gAOc
Źródło: Materiały archiwalne WOPR Suwałki
28 grudnia 2020 14:20